Dooddoeners, holle frasen of clichés worden gebruikt als men niet goed weet wat te zeggen. Mensen die worden geconfronteerd met verlies en rouw horen ze veel. De dood en verdriet is een moeilijk onderwerp om over te praten en dan vervalt men al snel tot dooddoeners. Waarmee het gesprek juist stokt, in plaats van gevoerd wordt.
De Dood. Praat erover, niet eroverheen
De Stichting Ideële Reclame (SIRE) maakte een prachtige campagne over precies dit onderwerp. We weten ons geen houding te geven in gesprekken met iemand die in de rouw is. Vermijd clichés en dooddoeners om te relativeren of een gesprek te vermijden, maar praat over de dood, is hun boodschap. Uit een voorbereidend onderzoek kwam naar voren dat te vaak een gesprek over de dood, verlies of rouw wordt afgekapt met dooddoeners. Door niet genoeg te spreken over de (naderende) dood, blijkt het verdriet groter en de rouw moeilijker te worden. (SIRE)
Troost
En dat is volgens rouwdeskundige en voormalig hoogleraar Verliesverwerking Manu Keirse precies wat je niet moet doen als je troost wilt bieden. Het belangrijkste wat je kunt doen voor mensen die te maken hebben met verlies en rouw – en die je wilt steunen – is niets… Dooddoeners en clichés worden vaak gebruikt vanuit het gevoel van ongemak en onmacht, waardoor je iets wilt ‘doen’. Maar het beste kan je juist niets doen en alleen maar luisteren.
“Troosten is niet het antwoord weten voordat je de vraag grondig hebt beluisterd. Het is niet het aanbrengen van allerlei goedbedoelende adviezen. Het is evenmin het wegduwen van opstandigheid of het voorschrijven hoe mensen zich moeten voelen. Troosten is niet te vinden in pasklare antwoorden op de vele waarom-vragen van mensen. Troosten is wel: aandachtig luisteren.” (Manu Keirse ▶)
Luisteren
Het belangrijkste dat je volgens Keirse kan zeggen is: vertel mij eens… Om vervolgens alleen maar rustig naar de verhalen te luisteren. ‘Luisteren‘ is dan ook het belangrijkste dat Villa TrösT haar bezoekers biedt; een luisterend oor en aandacht. Tijdens zowel de Inloop als de workshops en activiteiten staat het luisteren centraal. De ervaringsdeskundigen en vrijwilligers van Villa TrösT worden getraind in aandachtig en compassievol luisteren. Vanuit de wetenschap dat luisteren naar iemands verhaal de effectiefste reactie is na een verlies.
Cliché dag
Op 3 november is het internationaal de Dag van het Cliché. De dag is bedoeld om de veelal irritante en (te) veel gebruikte gezegden of metaforen juist te gebruiken. Hopelijk betekent het ook dat er de rest van het jaar minder clichés en dooddoeners rond rouw en verlies en ongemakkelijkheid wordt gebruikt.